ماترک متوفی چیست؟

ماترک متوفی چیست؟

به طورکلی ماترک متوفی به کلیه اموال و دارایی فرد فوت شده که برای وراث به جای گذاشته باشد می گویند. البته از این اموال و دارایی کلیه بدهی های فرد فوت شده باید محاسبه و پرداخت شود ، به وصیت های وی عمل شود و سپس باقی مانده بین وراث تقسیم گردد. بسیاری افراد در دوران حیاط خود به دلیل مراودات مالی که دارند سرمایه ی قابل توجهی برای خود جمع آوری کرده اند ، این مراودات مالی می تواند شامل خرید و فروش زمین ، خانه ، ویلا ، مغازه ، خرید سهام در بازارهای مالی ، سپرده های با نکی و بسیاری موارد دیگر که به وسیله ی آن امکان جمع آوری سرمایه وجود دارد  باشد. اما ممکن است افراد دارای بدهی هایی هم باشند و یا دیونی را بر ذمه داشته باشند ، به عنوان مثال می توان به بدهی مالی فردی به فرد دیگر اشاره کرد ، با توجه به این موضوع زمانی که فردی فوت می کند ابتدا بدی های وی پرداخت می شود و سپس باقی مانده اموال بین وراث به شکلی که در قانون معین شده تقسیم می گردد. البته نباید وصیت متوفی در این بین فراموش شود شاید فرد متوفی وصیتی داشته باشد که عمل به آن از واجبات است. پس در این قسمت می توانیم نتیجه بگیریم که از اموال و دارایی های فرد فوت شده ، ابتدا باشد بدهی و دین های وی پرداخت شود و سپس به وصیت وی عمل شود و در انتها باقی مانده اموال مابین وراث به شکلی که در قانون معین شده تقسیم گردد. حال به این موضع خواهیم پرداخت که ماترک متوفی به چه معناست و ثانیا تحریر و تقسیم ماترک متوفی چه مفهومی دارد ؟

ماترک چیست؟

براساس قانون مدنی کشور و احکام شرعی که در دین مبین اسلام معین شده است یکی از مهمترین اسباب مالکیت ارث می باشد. این مورد به این معنا است که زمانی که فردی فوت می شود ورثه فرد فوت شده که شامل خویشاوندان نسبی و سببی وی می باشندبا رعایت شرایط (شرایط در اینجا به معنی مقدم ودن خویشاوندان نزدیکتر است) می توانند از شخص متوفی ارث ببرند و املاک و اموال به جا مانده از وی را به تملک خود دربیاورند. البته نباید این نکته را فراموش کنیم که ارث بردن از متوفی شرایط قانونی خاصی دارد که به صورت مشخص ، در قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته است. هر چند در موارد بسیاری ممکن است میان ورثه متوفی در خصوص نحوه تقسیم ارث ، اختلافات جدی ایجاد شود . اما یکی از مهم ترین اصطلاحاتی که در خصوص توارث وجود دارد ، ماترک یا ترکه متوفی است . گاهی این سوال مطرح می شود که ماترک چیست و ماترک متوفی شامل چه مواردی است ؟ به طور کلی ، بسیاری از افراد ممکن است در زمان فوت خود ، صاحب اموال و دارایی های مختلفی باشند که پس از فوت ، به واسطه ارث ، به نزدیکان وی منتقل می شود . این اموال و دارایی ها را به اصطلاح حقوقی ، ترکه یا ماترک نام گذاری می کنند . ماترک ، به لحاظ لغوی به معنای « آنچه باقی مانده است » می باشد و ناظر بر اموالی است که پس از فوت متوفی ، از وی به جای می ماند . اما در خصوص اینکه موارد ماترک متوفی چیست و یا چه مواردی جزء ماترک متوفی محسوب می شوند ، باید گفت که هرگونه اموال و حقوق مالی که قبل از فوت به متوفی تعلق گرفته بوده را می توان به عنوان ماترک محسوب کرد ، لذا علاوه بر مواردی همچون خانه ، زمین و آپارتمان به عنوان اموال غیر منقول ، مواردی همچون خودرو ، حساب های بانکی ، سهام و اوراق بهادار متعلق به متوفی نیز جزء ماترک وی محسوب می شوند . البته فراموش نکنید که در مواردی ، ممکن است شخص متوفی ، هیچگونه ماترک یا اموالی از خود به جای نگذاشته باشد و یا اینکه بدهی ها و دیون وی ، بیشتر از اموال به جای مانده باشد که در چنین حالتی ، اصولا ورثه مجبور نیستند که دیون و بدهی های متوفی را از اموال شخصی خودشان پرداخت نمایند ولی اگر ماترکی از متوفی باقی باشد ، این بدهی ها را باید از اصل ماترک متوفی پرداخت نمایند و سپس ، به تقسیم ماترک اقدام نمایند .

تحریر ماترک چگونه است؟

مفهوم تحریر ماترک متوفی در ماده 206 قانون امور حسبی ذکر شده است که بر اساس این ماده ، مقصود و منظور از تحریر ماترک آن است که مقدار ماترک و دیون متوفی به صورت دقیق تعیین شود . تحریر ترکه معمولا با نوشتن کلیه اموال و دارایی های متوفی و نیز بدهی ها و دیون وی انجام می شود و به این منظور صورت می گیرد که به صورت دقیق ، تعیین شود که متوفی چه اموال و دارایی هایی دارد و متقابلا ، چه بدهی ها و دیونی بر عهده اوست . به عنوان نمونه ، در تحریر ماترک متوفی ، ذکر می شود که اموال منقول متوفی شامل چه مواردی است و بهای آن چقدر است ، اموال غیر منقول وی شامل چه مواردی است و چه مشخصاتی دارد و نیز اینکه تعداد اوراق بهادار و سهام وی چقدر است . همچنین مطالبات و بدهی های متوفی که بر اساس احکام نهایی دادگاه و یا به موجب اسناد رسمی و اقرار بدهکاران مسلم می باشد ، در تحریر ماترک متوفی قید می شود . بر اساس قانون امور حسبی ، هر یک از ورثه متوفی و یا نمایندگان قانونی آنها و نیز وصی ، می توانند تقاضای تحریر ماترک متوفی را داشته باشند . البته زمانی که در میان ورثه متوفی ، غایب و نیز محجور ( شامل اشخاص صغیر ، سفیه و مجنون ) وجود داشته باشد ، باید حتما امین یا قیم اشخاص مذکور به جای آنها درخواست تحریر ماترک متوفی را نمایند تا از تضییع احتمالی حقوق قانونی آنها جلوگیری شود . علاوه بر موارد ذکر شده ، بر اساس قانون ، در حالتی که برخی از ورثه ماترک متوفی را قبول نکرده باشند ، حتما باید تحریر ماترک انجام گیرد . همچنین است حالتی که یک شخص خارجی فوت کرده است و باید تحریر ماترک وی به صورت دقیق انجام شود . لازم به ذکر است که در طول مدتی که تحریر ماترک متوفی انجام می شود ، اصولا تصرف در ماترک یا ترکه ممنوع است .لازم به ذکر است که در حال حاضر ، صدور حکم تحریر ترکه در صلاحیت شورای حل اختلاف می باشد . به این منظور ، هر یک از ورثه می توانند به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ، دادخواست تحریر ترکه بدهند و پس از انجام تشریفات لازم برای صدور حکم تحریر ترکه ، از قبیل نشر آگهی در روزنامه های کثیر الانتشار و دعوت از کلیه کسانی که خود را در تقسیم ترکه دارای حق می دانند و نیز تعیین بازرس ، حکم تحریر ترکه صادر می شود .

تقسیم ماترک چگونه است؟

علاوه بر اینکه تحریر ماترک متوفی توسط ورثه قابل انجام است ، در عمده موارد بحث از تقسیم ماترک می باشد ؛ به این معنا که هر یک از وراث می خواهند اقدام به تقسیم ماترک نموده و سهم خود را دریافت نمایند . از آن جهت که مرحله تقسیم ماترک متوفی ، مهم ترین و شاید چالش برانگیزترین مراحل تقسیم ارث باشد ، لازم است که به بررسی حقوقی آن بپردازیم و در مقاله ای جداگانه نیز مالیات بر ارث را مورد بررسی قرار دهیم. نخستین نکته مهمی که در خصوص تقسیم ماترک متوفی وجود دارد ، آن است که بر اساس قانون امور حسبی ، قبل از اینکه هر اقدامی برای تقسیم ماترک متوفی صورت گیرد ، باید هزینه کفن و دفن و تجهیز میت از ترکه متوفی برداشته شده و متوفی به طرز مناسبی خاکسپاری شود و این یکی از مهم ترین مواردی است که قبل از تقسیم ماترک ورثه باید به آن عمل نمایند .بعد از کفن و دفن متوفی لازم است که کلیه دیون و بدهی هایی که بر ذمه یا عهده متوفی قرار گرفته است را از ترکه متوفی پرداخت نمود . به عنوان نمونه ، اگر متوفی به شخصی مقروض است ، ابتدا باید قرض وی را از ماترک پرداخت نمود . همچنین دریافت نفقه و مهریه زن از ارث شوهر متوفی نیز یکی دیگر از دیون مالی است که در صورت درخواست ، باید به همسر وی پرداخت نمود . البته اگر ماترک متوفی برای پرداخت کردن دیون متوفی کافی نباشد ، ورثه ملزم نیستند از اموال شخصی شان بدهی های متوفی را پرداخت کنند .در این مرحله ، نوبت به عمل کردن به وصیت های متوفی می رسد ؛ چرا که بر اساس قانون ، هر فردی می تواند تا میزان یک سوم یا ثلث اموال خود را برای بعد از فوت خود به نفع دیگری وصیت نماید . البته وصیت مازاد بر ثلث هم صحیح است ؛ اما غیر نافذ است . به این معنا که مقدار بیش از ثلث یا یک سوم را باید ورثه قبول کنند تا قابل اجرا باشد . به هر حال ، عمل کردن به وصیت نامه متوفی حتی در مواردی که وصیت شفاهی بوده ، الزام شرعی و اخلاقی دارد. پس از اینکه مراحل ذکر شده انجام گرفت ، نوبت به تقسیم ماترک متوفی می رسد؛ لذا تا قبل از پرداخت دیون و اخراج ثلث مال متوفی ، نمی توان نسبت به تقسیم ماترک متوفی اقدام نمود . اما آنچه که در خصوص تقسیم ماترک مهم است ، آن است که اصولا طبقات و درجات ارث در قانون مدنی ذکر شده است و سهم هر یک از ورثه تعیین شده و حالات مختلف نیز به صورت دقیق مشخص است. لذا علاوه بر اینکه ورثه می توانند با توافق یکدیگر برای تقسیم ماترک متوفی میان خودشان اقدام نموده و به صورت مصالحه ، نسبت به تقسیم ماترک مبادرت نمایند ، اگر در این خصوص اختلافی نیز میان آنها ایجاد شود ، می توان با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی ، دادخواست تقسیم ماترک متوفی را به شورای حل اختلاف ارائه نمود که در این صورت ، تقسیم ترکه بر اساس سهم الارث قانونی هر کدام از روثه انجام خواهد گرفت .